Amsterdamse School in Groningen
We weer terug naar school. Naar de Amsterdamse school. Waarom? Groningen wordt ook wel de tweede stad met de Amsterdamse School stijl genoemd. En niet alleen in de stad, maar ook in de provincie loop je grote kans deze karakteristieke bouwstijl tegen het lijf te lopen. Sterker nog: in de hele provincie Groningen zijn, na de Nederlandse hoofdstad zelf, de meeste gebouwen in deze bouwstijl terug te vinden. Dit zijn een paar leuke plekken om die Amsterdamse School stijl te ontdekken.
Stad
Cortinghpoort (1920)
De Hoogte, Groningen - De Cortinghpoort, genoemd naar de burcht die hier in de middeleeuwen stond, is de hoofdtoegang tot de woonbuurt De Hoogte. De poort, die niet te missen elementen bevat van de Amsterdamse School stijl, maakt deel uit van een soort stadsmuur die de buurt een intiem karakter geeft. Direct achter de poort bevinden zich verschillende buurtwinkels. Een verborgen stukje stad, dat leuk is om eens te ontdekken.
Ondergronds toilet (1926)
Grote Markt, Groningen - Een echte eyecatcher, hoewel dat oorspronkelijk niet het idee was. Het openbare toilet aan de Grote Markt werd namelijk ondergronds gebouwd omdat het anders teveel in het zicht zou komen te staan. In het symmetrisch ontwerp zijn kenmerken te vinden van zowel de Amsterdamse School als van de Art Deco en de entrees doen sterk denken aan metro-ingangen. De bovengrondse delen hebben duidelijke kenmerken van de Amsterdamse School. Zo zijn de trappen bijvoorbeeld versierd met krullend siersmeedwerk van H. van der Borg Smederij uit Groningen.
Lutherse kerk (1925)
Haddingestraat, Groningen - Wie deze kerk wil bezoeken, moet eerst even goed zoeken. Vanaf de straat is namelijk niet direct te zien dat hier een kerk is gevestigd. Het is dan ook de enige kerk in de stad Groningen die haar karakter van schuilkerk heeft behouden. De aangrenzende Lutherzaal werd in 1925 ontworpen in Amsterdamse Schoolstijl en is te bereiken via het hofje van het voormalig gasthuis. Typisch voorbeeld van een 'verborgen pareltje' dus.
Gerbrand Bakkerstraat (1922)
Oosterparkwijk, Groningen - De opvallende huizen met blauw oranje kozijnen en dieprode deuren maken de Gerbrand Bakkerstraat een lust voor het oog. De kleurrijke architectuurstijl die is toegepast, wordt wel de Groningse variant van de Amsterdamse School genoemd. Door de beperkte hoogte van de woningen, perkjes en bomen heerst in deze straat echt een dorpssfeer.
Woningencomplex Bernoulliplein (1928)
Korrewegwijk, Groningen - Het Bernoulliplein ligt aan een groot grasveld langs de Korreweg in de stad. Hier worden regelmatig evenementen georganiseerd. Rondom het plein staan karakteristieke gebouwen in Amsterdamse School stijl. Het project werd in vier fasen gebouwd, die elk weer een andere stijl laten zien. Zo ontstond een gevarieerd geheel in provinciale Amsterdamse School stijl met elementen van ‘het Nieuwe Bouwen’. Kun jij de verschillende stijlen herkennen?
Het Oude Politiebureau (1928)
Oosterparkwijk, Groningen - Dineren in Amsterdamse School stijl? Dat kan in deze oude wijkpost uit de jaren 30 met bruinrode bakstenen en vrolijk felgeel met rood geverfde kozijnen. Het markante gebouw dat ontworpen werd door stadsarchitect Siebe Jan Bouma is nu ruim drie jaar in bedrijf als gezellig stadsrestaurant. Vergeet vooral ook niet om na het diner een wandeling door de wijk te maken. Verspreid over de Oosterparkwijk zijn nog veel meer panden te vinden in deze stijl.
Provincie
Schoolgebouw Ter Apel (1924)
Oudeweg 41, Ter Apel - Het schoolgebouw aan de Oudeweg in Ter Apel komt uit het jaar 1924. Het is een van de vroegste voorbeelden van de Amsterdamse Schoolstijl in de provincie Groningen. Het gebouw is vanwege de zorgvuldig vormgegeven detaillering bovendien een goed voorbeeld van het werk van de Amsterdamse architect Westerhout. Veel details in het exterieur verwijzen naar zee en de scheepvaart, zoals het zeepaardje van de vlaggenmast en de golvende sierranden van de dakpannen. Misschien kun jij er nog meer ontdekken?
Watertoren Stadskanaal (1935)
Ceresstraat 1, Stadskanaal - Het drinkwater uit Stadskanaal kwam uit het lagergelegen Onnen. Om dit water naar Stadskanaal te krijgen en vanaf daar door te pompen naar andere plaatsen, was een krachtige pomp nodig. Met de komst van de watertoren (in 1935) werd zo’n krachtige pomp minder noodzakelijk. De toren is 42,67 meter hoog en werd ontworpen door H.F. Mertens in de stijl van de Amsterdamse School. Dit is onder andere goed te zien aan de gebruikte rode bakstenen.
Gereformeerde kerk Appingedam (1928)
Dijkstraat 73, Appingedam - Vanaf de buitenkant zou je misschien niet direct denken aan Amsterdamse School, maar hiervoor zul je de kerk binnen moeten gaan. Het interieur van de Gereformeerde kerk in Appingedam is te omschrijven als sober maar ook imposant. In de schilderingen op de gewelfvelden zijn de abstracte werken van het kunstenaarscollectief De Ploeg te herkennen.
Kerk Onderdendam (1929)
Bedumerweg 34, Onderdendam - Als de Amsterdamse school een kerk was geweest, had deze er zo uit gezien. De Gereformeerde ‘zaalkerk’ van Onderdendam heeft vele betonnen decoratieve elementen waarin de invloed van de Amsterdamse School duidelijk te herkennen is. Het waaiervormige bankenplan met houten banken en het met hout betimmerde paraboolgewelf zijn hier voorbeelden van.
Smaak te pakken?
Er valt nog zoveel meer te ontdekken. Kijk met andere ogen naar de stad en de provincie, en je zult ervan versteld staan hoeveel panden eigenschappen vertonen van die karakteristieke Amsterdamse School stijl. Leestip: Pronkjuwelen van baksteen, te koop in de Groningen Store.
