Route 16: Rondom de Vesting Bourtange

Bourtange was een zandrug in een onmetelijk moerasgebied, het Bourtanger Moor, en over die rug liep de enige begaanbare weg tussen de stad Groningen en de oosterburen. Geen wonder dat Diederik Sonoy en Willem Lodewijk daar een fortresse wilden. Ze leverden geen half werk: de stad Groningen maakt zich nog elk jaar vrolijk om de aftocht van de bisschop van Münster (Bommen Berend) in 1672. Bourtange heeft zich nooit onder de voet laten lopen.

De vesting, voor het laatst versterkt in 1742, heeft een redelijk bloei gekend door de combinatie van landbouw, handel, militaire activiteit en smokkel.

Met name de Joodse gemeenschap zorgde voor een levendige middenstand; er was ook een tijdlang een markt en altijd veel handel met Duitsland. Joden uit de hele streek kwamen er naar de synagoge, die in 1842 door verbouwing van een militaire barak was ontstaan. Tot aan het begin van de twintigste eeuw had de Joodse gemeenschap een kleine begraafplaats in gebruik, het ‘Beth Chajiem’ wat ‘Het huis van Leven’ betekent. Het is vrij klein en men veronderstelt dat over de oorspronkelijke graven een nieuwe laag aarde is aangebracht. In de oorlog is vrijwel de hele Joodse bevolking gedeporteerd en vermoord.

Het gebied aan de Piketlaan en de Tussenweg is in handen van het Groninger Landschap dat de grond laat verschralen om de oorspronkelijke vegetatie weer een kans te geven. Het kanaaltje dat u net bent overgestoken werd rond 1738 gegraven om het moerasgebied rondom de vesting te kunnen bevloeien en zodoende ondoordringbaar te zijn.

Rechts ziet u de vesting liggen. Aan de Nieuwwerksweg ligt het galgenveldje. Het gebied rechts, het voormalige voorterrein (glacis), wordt in de toekomst weer moeras, de zgn. ‘natte horizon’. De werkzaamheden hiervoor zijn al begonnen.

Waar nu het Moddermanspad loopt lag vroeger het Moddermansdiep, genoemd naar ingenieur Modderman, aangelegd t.b.v. de vestingwerken. Dit diep voerde water naar het voorterrein om het moerassig en dus ondoordringbaar te maken. In de eerste helft van de twintigste eeuw is het diep gedempt en zijn er bomen geplant. In het voorjaar bloeien de krentenboompjes aan de linkerkant van het pad prachtig.

N.B.: het stuk ‘natte horizon’ waar u doorheen wandelt wordt begraasd. Het Groninger Landschap geeft aan dat honden er aangelijnd welkom zijn. 

Opmerking? Laat het weten via het contactformulier

Dit is een route van de Stichting Wandelen in Westerwolde, die wordt gesponsord door Camping 't Plathuis.